تفاوت های تحصیل در مقطع دکترا در اروپا، آمریکا و کانادا

تحصیل در مقطع دکترا دشواری های خاص مربوط به خود را دارد. علاوه بر این به عنوان یک دانشجوی بین المللی تصمیم گیری در خصوص کشور محل تحصیل اهمیت قابل توجهی دارد. به این منظور و برای انتخاب کشور مناسب لازم است از ویژگی های تحصیل در هر یک از کشورها اطلاعات لازم را داشته باشید تا بتوانید درست ترین تصمیم برای تحصیل در مقطع دکترا در کشور مناسب را بگیرید. به همین جهت در این مقاله تلاش کرده ایم تا اصلی ترین تفاوت های تحصیل در مقطع دکترا در اروپا، آمریکا و کانادا را مورد بررسی قرار دهیم:

·        شرایط تحصیل:

شرایط تحصیلی بسته به کشور محل تحصیل متفاوت است. با این وجود تحصیل در مقطع دکترا در اروپا بدون داشتن مدرک کارشناسی ارشد امکان پذیر نیست؛ اما در ایالات متحده آمریکا، متقاضیان می توانند مستقیماً پس از دوره کارشناسی در دوره ی دکترا ادامه ی تحصیل دهند. به این منظور آنها معمولاً پس از گذراندن واحدهای مشخص و امتحانات خاص، می توانند در مقطع دکترا ادامه ی تحصیل دهند. با اینحال بسیاری از داوطلبان دکترا در ایالات متحده ترجیح می دهند ابتدا دوره کارشناسی ارشد را به اتمام رسانند و پس از آن برای تحصیل در مقطع دکترا اقدام کنند.

در کنار آمریکا و اروپا، دانشجویان برای تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه های کانادا در بیشتر موارد می بایست مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کنند و پس از آن برای دریافت پذیرش در مقطع دکترا اقدام کنند. با این حال برخی از دانشگاه ها مسیرهای کارشناسی ارشد متصل به دکتری را ارائه می دهند که با یک یا دو سال تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، دوره ی دکترا آغاز می شود. این موارد برای دانشجویانی که تمایل دارند مستقیما پس از تحصیل در مقطع ارشد در مقطع دکترا تحصیل کنند، مناسب است.

·        زمان تحصیل:

یکی از موارد مهمی که تحصیل در کلیه مقاطع تحصیلی را تحت تاثیر قرار می دهد، مدت زمان تحصیل است. مقطع دکترا در اروپا کوتاه تر از ایالات متحده است. به عنوان مثال دکترا در فرانسه، نروژ، انگلستان و آلمان برای تکمیل به سه سال زمان نیاز دارد که این تعداد در سراسر اروپا بین سه تا چهار سال مشترک است. در مقابل، میانگین زمان تحصیل در ایالات متحده در مقطع دکترا شش سال است که گاها برخی از دانشجویان برای تکمیل این دوره به هفت تا هشت سال زمان نیاز دارند. به همین ترتیب تحصیل در مقطع دکترا در دانشگاه های کانادا به طور معمول چهار تا شش سال طول می کشد.

·        موضوع پایان نامه:

دانشجویانی که علاقه مند به انجام امور پژوهشی هستند، عمدتا تحصیل در مقطع دکترا را بر می گزینند. بر همین اساس پایان نامه ی دکترا و موضوع انتخابی برای آن اهمیت قابل توجهی می یابد. داوطلبان دکتری در اروپا باید در طول مراحل درخواست پذیرش دکترا، موضوع پایان نامه و سرپرست خود را انتخاب کنند. به این منظور دانشجویان، متقاضی پروژه های خاص دکترا می شوند که معمولاً به تحقیقات یک استاد گره خورده است. اما در ایالات متحده، دانشجویان دکترا عمدتا در مورد علایق پژوهشی خود بحث می کنند و تا سال دوم یا سوم تصمیمی در خصوص موضوع پایان نامه خود نمی گیرند. حتی در بسیاری از رشته های علمی و مهندسی به دانشجویان اجازه می دهند تا یک سال قبل از تصمیم گیری در مورد انتخاب سرپرست و موضوع پایان نامه، در آزمایشگاه های مختلف موضوعات احتمالی پایان نامه خود را بیازمایند.

اما داوطلبان دکترا در کانادا بایستی همانند اروپا در طی مراحل درخواست دکترا، موضوع پایان نامه و سرپرست خود را انتخاب کنند. ممکن است محدوده ی موضوع پایان نامه توسط دانشگاه مشخص شده باشد (بخصوص در رشته های علوم طبیعی) یا اینکه با هماهنگی سرپرست یک موضوع پیشنهاد داده شود (علوم انسانی و هنر).

·        تدریس:

در اروپا، دانشجویان دکترا به ندرت فرصت تدریس دارند. اگرچه تدریس در مقطع دکترا در بسیاری از کشورهای اروپایی الزامی نیست. اما در ایالات متحده، داوطلبان دکتری اغلب موظفند به عنوان بخشی از دوره ی تحصیلی خود، به دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد (اغلب به عنوان دستیار تدریس) آموزش دهند. یک دستیار آموزشی اغلب برای برای دانشجویان مقاطع تحصیلی پایین تر امتحانات کوچک را برگزار کرده و به مقالات نمره می دهد. معمولا بیشتر دانشجویان دکترا در ایالات متحده یک ترم الی دو تا سه سال را به عنوان TA در یک کلاس به تدریس در کنار تحصیل می گذارنند. همچنین چندین برنامه ی دکترا در آمریکا، دوره های تدریس اجباری برای دانشجویان فارغ التحصیل خود نیز دارد.

اما در کانادا، از دانشجویان انتظار می رود که در سمینارهای کوچک شرکت کنند و حدود ۴۰ ساعت در هفته را به مطالعه اختصاص دهند. علاوه بر این، از شما خواسته می شود که در مورد پایان نامه خود تحقیقاتی انجام دهید و چندین مقاله با همکاری سایر دانشجویان و اساتید منتشر کنید. همچنین دانشجویان می توانند به عنوان دستیار آموزشی و دستیاز پژوهشی فعالیت کنند که در اینصورت ممکن است حداکثر ۲۰ ساعت در هفته از وقت دانشجویان به این امر اختصاص داده شود. اما هیچ اجباری در زمینه ی تدریس وجود ندارد.

·        کار درسی (Coursework):

بسیاری از برنامه های دکتری در اروپا دانشجویان را ملزم می کند که بلافاصله شروع به کار روی پروژه های پایان نامه خود کنند. اما برنامه های دکترا در ایالات متحده فارغ از رشته، دانشجویان را ملزم می کند قبل از اینکه روی پایان نامه خود کار کنند، دو یا سه سال در دوره ها و سمینارهای مرتبط با رشته ی تحصیلی خود شرکت کنند. اما برخی از برنامه های دکترا در دانشگاه های کانادا شامل دوره های درسی و امتحانات قبل از شروع پایان نامه هستند که این موارد تعیین کننده ی نتیجه نهایی تحصیل شما نیستند، بلکه تنها جنبه ی ارزیابی و سنجش دارند.

·        هزینه های تحصیل:

یکی از مهم ترین مواردی که تحصیل در مقطع دکترا برای دانشجویان بین المللی را تحت تاثیر قرار می دهد، هزینه های تحصیل و زندگی است. در چندین کشور اروپایی، دانشجویان دکترا به عنوان کارمند در نظر گرفته می شوند و قراردادهای کاری دارند. بدین ترتیب به عنوان یک کارمند به دانشجویان دکتری بیمه درمانی، بیمه بیکاری و بازنشستگی پرداخت می شود. اما در کشورهایی که دانشجویان دکترا شاغل محسوب نمی شوند (مانند انگلستان و ایتالیا)، می توانند برای کمک هزینه از بورس های دانشگاهی، بورس های تحصیلی خارجی یا کمک هزینه های تحقیقاتی استفاده کنند. علاوه بر این شهریه در بسیاری از کشورهای اروپایی نسبت به آمریکا به شدت پایین تر است. به طوری که میانگین شهریه سالانه دانشجویان مقطع دکترا در دانشگاه های اروپایی ۲۰۰۰۰-۸۰۰۰ یورو در سال خواهد بود. به همین ترتیب هزینه های زندگی در کشورهای مختلف اروپا نیز متفاوت است و طبیعتا کشورهای صنعتی تر هزینه ی زندگی بالاتری دارند ولی زندگی در کشورهای اروپایی به طور متوسط ماهانه حدود ۸۵۰-۶۵۰ یورو هزینه خواهد داشت.

برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تفاوت سطح درآمد با مقاطع مختلف در کانادا

در مقابل شهریه دانشگاه ها در آمریکا با یکدیگر متفاوت است و دانشگاه های خصوصی شهریه بالاتری نسبت به دانشگاه های دولتی دریافت می کنند. علاوه بر این برخی از دانشگاه ها به دانشجویان برتر خود کمک هزینه های تحصیلی مختلفی ارائه می دهند که تمام یا بخشی از شهریه را تحت پوشش قرار می دهد و در برخی موارد نیز هزینه های زندگی دانشجویان را از طریق پرداخت یک مقرری ماهیانه تامین می کند. به همین منظور دانشجویان می توانند برای دریافت کمک هزینه های دانشگاهی، ایالتی و یا ملی اقدام کنند. با وجود بورسیه های تحصیلی متنوع در کشور آمریکا میانگین شهریه دکترا در دانشگاه های این کشور ۴۰۰۰۰-۲۸۰۰۰ دلار در سال است. هزینه های زندگی در این کشور نیز برای دانشجویان حدود ۲۵۰۰-۱۲۰۰ دلار در ماه خواهد بود.

اما در کانادا دانشجویان معمولاً براساس شایستگی دانشگاهی خود می توانند متقاضی دریافت بورسیه شوند که این بورسیه ها می توانند شهریه، هزینه تحقیق و گاها هزینه های زندگی دانشجویان را تحت پوشش خود قرار دهند. در برخی موارد نیز دانشجویان با فعالیت به عنوان دستیار آموزشی (TA) و یا دستیار پژوهشی (RA) می توانند حقوق دریافت کنند که در اینصورت قادر خواهند بود هزینه های مطالعاتی جزئی خود را بپردازند. اما متوسط شهریه دانشگاه ها برای مقطع دکترا در دانشگاه های این کشور حدود ۲۰۰۰۰-۸۰۰۰ دلار کانادا در سال است که باید این رقم را به ۱۵۰۰-۱۰۰۰ دلار کانادا هزینه ی زندگی ماهانه در این کشور افزود. به طور کلی شهریه ها و هزینه ی زندگی در کانادا در مقایسه با آمریکا ارزان تر است که این امر یک مزیت برای تحصیل دانشجویان بین المللی محسوب می شود.

·        امتحان جامع:

یکی از مهم ترین قسمت های تحصیل در مقطع دکترا شرکت در آزمون جامع است. این آزمون که به منظور سنجش دانش علمی و صلاحیت شما برای دریافت مدرک دکترا برگزار می شود با اینحال در بیشتر دانشگاه های اروپا، دانشجویان دکترا ملزم به شرکت در آزمون جامع نیستند. البته در این مورد استثنائاتی در خصوص دانشگاه های سوئد وجود دارد که داوطلبان دکترا بایستی در نیمه دوره ی تحصیلی دکترا، امتحان شفاهی و کتبی در قالب آزمون جامع را بدهند. اما در آمریکا، آزمون جامع از اهمیت اساسی برخوردار است و دانشجویان معمولاً باید قبل از شروع کار بر روی پایان نامه خود، قبولی در امتحان جامع را بدست آورند. این امتحان، دانش دانشجویان را در مورد رشته ی تحصیلی خود مورد آزمایش قرار می دهد. اگرچه هر دانشگاه ساختار امتحانی منحصر به خود را دارد، اما معمولاً امتحان جامع ترکیب امتحان شفاهی و کتبی است. به همین ترتیب در کشور کانادا نیز آزمون جامع اهمیت قابل توجهی دارد. اما این تنها برخی دانشگاه ها این آزمون را برگزار می کنند و دانشجویان در پایان سال اول یا دوم تحصیلی خود بایستی در این آزمون شرکت کنند و پس از قبولی در آن می توانند به ادامه ی تحصیل در مقطع دکترا بپردازند.

با توجه به آنچه در بالا گفته شد تحصیل در مقطع دکترا در هر یک از کشورها شرایط منحصر به خود را دارد که شما با بررسی شرایط فردی و شرایط زندگی می توانید برای تحصیل در هر یک از این کشورها اقدام کنید. همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر و بررسی دقیق تر شانس تحصیل در مقطع دکترا در کشورها و دانشگاه های مورد نظر می توانید از مشاورین استادی پلن کمک بگیرید.